Саржала(Өмірзақ) батыр Жанбайұлы- 1730 жылы туылған болса керек. Сырым батыр қозғалысына бастан-аяқ қатысқан батыр. Саржала батыр шамамен 1815-1817 жылдары қайтыс болған. Ол туралы М. Вяткиннің «Сырым батыр», Ә.Ғабдуллиннің «Саржала» кітаптарынан толық мәлімет алуға болады.

Бөрте Бөрібасарұлы - туылған өлген жылдары белгісіз, 17-18 ғасырлардың 1-ші жартысы болса керек. Осы кезде Бөрте мен Жанбай Еділ бойына басқыншылықпен келген қалмақтарға қарсы бірнеше соғыстарда көзге түскен батырлар екен. Бізге жеткен мынадай әңгіме бар болулы. Бөрте батыр сол қилы заманда тоқым төсеніп, ер жастанып, жорықта  жүргенде әйелі екі баласы қайтыс болған.

Осы Бөрте атам туралы бір әңгімені білемін. Бөрте батыр болған. Жоңғар-қалмақтармен соғыс кезінде бір қалмақтың 10 баласын өзі өлтірген, тіпті бесікте жатқан сәбиді кемпірдің "сәби ғой, аясаңшы, ол саған не жамандық қылды" деген сөзіне...

К.Қайыптың зерттеулерінде батыр туралы тағы бір ел аузындағы әңгіме бар. Пыштанайдың әкесі Қосайдың ағасы Қожай Ақжан есімді қызды айттырады. Алайда ел шетіне Еділ қалмақтары шабуыл жасап, ұрыс даласында Қожай қаза болады. Ақжан қыз жесір қалады.

Пыштанай батыр алыс сапардан жалғыз келе жатып бір қалың орманның шетінде аң атып,етін отқа қақтап жеп отырады. Бір мезетте орман ішіндегі ашықтан еңгезердей биік тұлғалы адам үн-түнсіз келіп, Пыштанай жаққан алаудың арғы жағына келіп жайғасады.

ШЕРҚАЛАДАҒЫ ШАЙҚАС
Маңғыстау жерінде Шайыр ауылының маңында (Ақтау қаласынан — 170 шақырым) Шерқала деген оқшау тұрған тау бар. Бұл тау VIII-IX ғасырларда арабтардың шапқыншылығы кезінен бері белгілі болатын. Адамның араласуымен қамал-қалаға айналған осы тау «Арыстан-қала» деген атпен тарихқа енген. Шынында да, Шерқала басын сәл жоғары көтерген бойы демалып жатқан арыстанға ұқсайды. Ол — Маңғыстаудың киелі орындарының бірі.

Қазақстанның батыс өңіріне белгілі шежіреші Алшын Меңдәлиевтің айтуынша, Маңғыстауда Пыштанайды Ерсары деп атаған. Үстірт өңірінде сонадайдан адырайып көрінетін «Ерсарының қайрағы» деп аталатын биік тас бар.

АҢЫЗ АДАМ ТУРАЛЫ АҚИҚАТ
XVII-XVIII - ғасырлардағы елімізді шапқыншы жаулардан қорғап, жерімізді сақтап қалуда ерен ерлігімен аты шыққан каһарман тұлғаларды әлі күнге дейін анықтап, толық зерттеп болғанымыз жоқ. Олар туралы ақиқат соңғы жылдары ғана жазыла бастады. Солардың бірі — Қазақ елінің тәуелсіздігі жолындағы жанкешті шайқастарда қол бастаған жаужүрек батыр Ерқосайұлы Пыштанай.

Біздің бүгінгі сөз етпегіміз, Ер Қосайұлы Ерсары-Пыштанай батыр туралы. Ол 1693-1793 жылдар аралығында өмір сүрген, жүз жасаған аруақты батыр, қазақтың жері мен елін, Қазақ мемлекетінің егемендігі мен тәуелсіздігін сыртқы басқыншы жаулардан қорғаған даңқты батыр-қолбасшы. Жоңғарларға қарсы атақты «Аңырақай» шайқасында Әбілқайыр хан әскерінің мыңбасы әрі Ту ұстаушысы болған. Маңғыстау, Еділ-Жайық аралығын басқыншы жаулардан азат ету шайқастарына қатысқан.
Ерсары-Пыштанайбатыр ер қаруы: найза мен семсерді, айбалта мен шоқпарды шебер меңгерген, садақпен және мылтықпен құралайды көзге атқан ерекше мерген болған. Батырдың атақты «Ақбикеш» мылтығы ел аузында аңызға айналған.